ü Elektrik,
(-) negatif yük sahibi elektronların ve iyonların hareketi sonucu oluşan yük
akımıdır.
ü Doğru Akım: Zamana
bağlı olarak yönü ve şiddeti değişmeyen akıma denir. Genelde elektronik
devrelerde kullanılır. En ideal doğru akım en sabit olanıdır. En sabit doğru
akım kaynakları da pillerdir.
ü Alternatif
Akım: Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişen akıma denir. Büyük
elektrik devrelerinde ve yüksek güçlü elektrik motorlarında kullanılır.
Evlerimizdeki elektrik, alternatif akım sınıfına girer. Buzdolabı, çamaşır
makinesi, bulaşık makinesi, aspiratör ve vantilatörler direk alternatif akımla
çalışırlar. Televizyon, müzik seti ve video gibi cihazlar ise alternatif akımı
doğru akıma çevirerek kullanırlar.
ü Küçük
Gerilim:Anma gerilimi 50 Volt’a kadar olan gerilim değeridir.
ü Tehlikeli
Gerilim: Etkin değeri alternatif akımda 50 Volt’un doğru akımda 120
Volt’ un üstünde olan, yüksek gerilimde ise, hata süresine bağlı olarak
değişen gerilimdir.
ü Alçak
Gerilim: Etkin değeri 1000 Volt ya da 1000 Volt’ un altında olan fazlar
arası gerilimdir.
ü Yüksek
Gerilim:Etkin değeri 1000 Volt’ un üzerindeki fazlar arası gerilimdir.
ü Frekans(Hz): Birim
zamandaki salınım sayısıdır
ü Elektrik
kuvvetli akım tesisleri: İnsanlar, diğer canlılar ve eşyalar için bazı
durumlarda (yaklaşma, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin
üretilmesini, özelliğinin değiştirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, dağıtılmasını
ve mekanik enerjiye, ışığa, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dönüştürülerek
kullanılmasını sağlayan tesislerdir.
ü Elektrik iç
tesisleri:Yapıların içinde veya bu yapılara ek olarak kurulmuş tesisler
dışındaki her türlü alçak gerilim tesisleri, evlere ait, bağ, bahçe tesisleri,
sürekli tesislerin işletemeye açılmasına kadar kurulmuş geçici tesisler..
Elektrik Akımının İnsan
Vücudundaki etkileri
ü Alçak
gerilim değerlerinde iletim yolu dolaşım sistemi yani kalp üzerinden meydana
gelir.Bu nedenle alçak gerilimlerin öldürücü etkisi kalp fibrinasyonundan (şok)
kaynaklanmaktadır.
ü Yüksek
gerilimlerde vücuda uygulanan elektriksel alan şiddetinin daha fazla olması
nedeniyle dolaşım sistemi dışındaki bir çok organ da iletken hale gelir.
ü Özellikle
iletim yolunda bulunan deri dokusunun
direnç etkisi nedeniyle oluşan aşırı ısı doku yanmasına neden olur.
ü İnsan vücudu
toplam direnci 2500 ohm alınıp, insan için tehlikesiz akım 20 mA
alınırsa 50 voltluk bir temas gerilimi sınır değer olarak kabul edilebilir.
Bu nedenle 50 voltun üzerindeki şebeke (50 Hz) gerilimi tehlikeli gerilim
olarak kabul edilir
ü İnsan
vücudundan geçen 50 Hz’ lik alternatif akımın farklı şiddetlerinin fizyolojik
etkileri:
Akım şiddetiFizyolojik
belirtisi
0.01 mA Akımın hissedilme sınırı,elde
gıdıklanma
1-5 mA Elde uyuşma, el ve kol
hareketinin zorlaşması
5-15 mA Elde, kolda kramp başlaması,
tansiyon yükselmesi
15-25 mA Kasılmalar artar, ancak kalp
etkilenmez
25-80 mA Tahammül edilebilir akım şiddetidir
80-100 mAKalpte fibrilasyon meydana
gelir, şuur kaybolur
ü Çalışanları
Elektrik Çarpmasından Korumak
·
Koruyucu yalıtma,
·
Üzerinde durulan yerin yalıtılması,
·
Küçük gerilim kullanma,
·
Sıfırlama ve
·
Topraklama, gibi düzenler kullanılır.
·
Kaçak akım rölesi
ü Koruyucu
yalıtma:
Normalde gerilim altında olmayan
ancak yalıtım hatası sonucu elektriklenebilen parçaların izoleli yapılmasıdır
Elektrik işlerinde kullanılan penseler, kargaburunlar, tornavidalar ve benzer
el aletleri
ü Üzerinde
durulan yerin yalıtılması:
Yerleri değişmeyen sabit elektrikli
makine ve araçlarla, elektrik panolarının taban alanına tahta ızgara, lastik
paspas vb. konulmak suretiyle yapılan bir korunma önlemidir.
ü Küçük
gerilim kullanma:
elektrikli araçların 42 voltluk
gerilimle çalıştırılmasıdır. Bu korunma önlemi yapılan elektrikli araçları
ayrıca topraklamaya gerek yoktur. Kazan içinde veya buna benzer dar ve iletken
kısımları bulunan yerlerle, ıslak yerlerde, alternatif akım ile çalışan lambalar
kullanıldığı takdirde küçük gerilim kullanılmalıdır
ü Sıfırlama:
Elektrikli makine ve araçların gövde
kısımlarının (yani şaselerinin) nötr iletkenine bağlanmasıdır. Ancak nötr
hattına doğrudan doğruya bağlamak için en az 10 mm². kesitinde bakir iletken
kullanılması zorunludur.
ü Topraklama:
Elektrik enerjisinin kullanıldığı
yerlerde, üzerinde akım taşıyabilecek madeni kısımların toprak ile yapılan
elektriksel bağlantı düzenine topraklama denir.Topraklama devresi, düşük
dirençli iletkenden (bakir veya alüminyumdan) yapılmış olmalı,
Bağlandığı cihazın devresinde
meydana gelecek en büyük kacak akımı iletecek kapasitede olmalı, mekanik ve
kimyasal etkilerden korunmuş olarak çekilmelidir.Direnci10 ohm‘ dan
büyük levhalara ek topraklama levhası eklenmelidir. Radyoaktif paratonerlerin topraklama direnci 5 ohm‘
dan küçük olmalıdır.
ü Kacak akım
rölesi :
Tüketici devrede, gelen ve giden
akımların birbirlerine eşit olmadığı durumlarda, devreyi otomatik olarak kesen
bir koruma cihazıdır. Kacak akım rölesinde toprak hattına da gerek yoktur.
0 yorum:
Yorum Gönder