Ders Notları - Basınçlı Kaplarda Çalışmalarda İSG Bölüm2

 ·          

ü  Kompresörler: Mekanik enerjiyi basınç enerjisine çeviren makinelerdir

·         Kullanılan gaz cinsine göre ;

Ø  Hava Kompresör

Ø  Amonyak kompresörleri,

Ø  Freon kompresörleri,

Ø  Hidrojen kompresörleri

·         Çalışma Tarzına göre;

Ø  Pistonlu Kompresör

            a)Tek Kademeli,

b) Çok Kademeli

Ø  Turbo kompresörler;

Ø  Vidalı Kompresörler,

Ø  Paletli Kompresör,

Ø  Diyaframlı Kompresör

ü  Tüplerin depolanması

·         1 ve 4, 2 ve 3 birlikte depolanabilir.

·         1 ve 2, 3 ve 4,  2 ve 4 birlikte depolanamaz,

·         5 ve 6 hiçbir grupla depolanamaz

·         Birden fazla türde basınçlı gaz tüpü depolanıyorsa türlerine göre gruplanacak, yanıcı ve yakıcı gazlar özellikle ayrı (min 6 m) tutulacaktır.

·         Depo alanı diğer yanıcı ve patlayıcı maddelerin kullanıldığı ya da depolandığı alanlara uzak olacak(20 m)

ü  Tüm tüplerin üst tarafında

·         üretici ismi,

·         seri numarası,

·         boş/dolu ağırlığa ek olarak,

·         Maksimum basınç

·         Gazın ismi

·         Tüp üzerinde yapılmış test tarihi yer alacaktır.

ü  Tüplerin renk kodları;

·         Oksijen : mavi

·         Asetilen : sarı/turuncu

·         Hidrojen : kırmızı

·         Helyum : kahverengi

·         Azot : yeşil

·         Karbondioksit : siyah

·         Argon : açık mavi

·         Argon+ helyum : kahverengi

·         LPG : gri /mavi

ü  Boru ve hortumlar

·         Yüksek basınçlı sistemlerde plastik boru  kullanılmaz.

·         Asetilen ile bakır boru sistemleri kullanılmaz.

ü  Tüpler 172 KPa altında boşaltılmalıdır.

ü  Oksijen tüpleri diğer yanıcı gazlarla birlikte taşınmayacak

ü  Kırmızı renkteki hortum asetilen ve diğer yanıcı gazlar için kullanılacaktır.

ü  Buhar ve sıcak su kazanlarının; imalinin bitiminde, monte edilip kullanılmayabaşlamadan önce, kazanlarda yapılan değişiklik veya onarım veya revizyonlardan sonra,yılda bir periyodik olarak ve en az üç ay kullanılmayıp yeniden servise girmeden önce,kontrol ve deneyleri, ehliyeti Hükümet veya mahalli idarelerce kabul edilen teknik elemanlartarafından yapılacak ve sonuçları sicil kartına veya defterine işlenecektir.

ü  Kazanların hidrolik basınç deneyleri, en yüksek çalışma basıncının ençok 1, 5 katı ile yapılacak,

ü  Zorlayıcı testler (deformatif) : Basınçlı kap üzerinde bulunan her noktanın belirli bir kuvvetle zorlanmasıdır.

·         Hidrolik test

·         Pnömatik test

ü  Zorlayıcı olmayan testler (nondeformatif): Basınçlı kabın hassas yerlerinin özelyöntemlerle incelenmesidir.

·         Gözle muayene testi

·         Sıvı sızdırma testi (Penetrasyon testi)

·         Manyetik partiküler testi

·          Islak floor ışığı testi

·         Radyografi testi (gamma ve x-ray)

·         Ultrasonik test

ü  Bütün makinalar, açıkça ve en az aşağıdaki bilgileri ihtiva edecek şekilde işaretlenmelidir;

·         Üreticinin adı ve adresi,

·         CE işareti ve imal yılı

·         Serisinin veya tipinin kısa gösterilişi,

·         Gerekirse, seri numarası,

·         Yapım yılı.

·         Ayrıca, üreticisinin makinayı potansiyel patlayıcı ortamda kullanılmasının amaçlandığı durumlarda, bu durum, makina üzerinde mutlaka belirtilmelidir.

ü  Her kazanın görünür bir yerine, imalatçı firma tarafından aşağıdaki bilgiler yazılı bir plaka konulacaktır:

·         İmalatçı firmanın adı,

·         Kazanın numarası,

·         İmal edildiği sene,

·         En yüksek çalışma basıncı.

ü  Kazanlarda basıncı, sıcaklığı ve su seviyesini gösteren aşağıdaki ölçü cihazları bulunacaktır:

·         Kazanın en yüksek çalışma basıncının iki katını gösterecek şekilde taksimatlı manometresi olacak

·         Sıcak su kazanlarında bir termometre bulunacaktır.

·         Kazanlarda birbirinden ayrı en az iki adet su seviye göstergesi bulunacaktır. Bunlardan en az bir tanesi camdan olacak ve kırılmaması için mahfaza içine alınacaktır. Su göstergeleri, doğrudan doğruya kazana bağlı olacak en çok ve en az su seviyelerini gösterecek şekilde işaretlenmiş bulunacaktır.

·         Bütün göstergelerin giriş ve çıkışlarına, kazan basıncına uygun birer adet vana veya musluk konacak. Bağlantı borusu üzerinde, başka bir delik açılmış olmayacak bunlar doğrudan doğruya kazana bağlanacak

ü  Buhar kazanlarında en az iki adet emniyet supabı bulunacak ve bunlar, doğrudan doğruya kazanla bağlantılı olacak kazanla emniyet supapları arasında bağlantı borusu üzerinde, hiç bir şekilde buharın geçmesini engelleyecek bir valf veya başka bir engel bulunmayacaktır.

ü  Ağırlıklı emniyet supaplarına gelen buhar basıncı, 600 kg/cm² geçmeyecek ve ağırlık yekpare olarak yapılacaktır.

ü  Kazanların giriş ve çıkış boruları üzerine, birer adet ana stop valfı konulacak, bunlar çabuk ve kolay kapanacak şekilde olacak ve buhar yoğunlaşması halindekullanılmak üzere, kazanlarda blöf tertibatı yapılacaktır. Birlikte çalışan kazanların her birindeayrı ayrı stop valfı bulunacaktır.

ü  Kazanlarda yakıt olarak havagazı ve benzerleri kullanıldığı hallerde, gazbesleme boruları üzerinde ayarlanabilir bir musluk ve sulu emniyet kapları bulunacaktır

ü  Yüksek ve orta basınçlı kazanlarda; akaryakıt, kömür tozu veya gaz yakıldığıhallerde, Cehennemliklerin en yüksek noktasında bir veya daha fazla sayıda patlamakapakları bulunacaktır. Yerden 2 m yüksekliğe kadar olan patlama kapaklarının önüne,yeteri sağlamlıkta koruyucu bir siper konacaktır.

ü  25 metrekare veya daha fazla ısıtma yüzeyi olan buhar kazanları, ayrı sistemdeçalışan en az iki tertibatla beslenecek ve bunlardan biri, enjektör tipi veya buhar türbinlipompa olacaktır. Isıtma yüzeyi 25 metrekareden az olan kazanlar, tekniğe uygun şekildebeslenecektir.

ü  Alçak basınçlı buhar ve sıcak su kazanlarında, basınç 0, 5 atü ve sıcaklık ise 110 ⁰Cgeçmeyecektir.

ü  Alçak basınçlı buhar kazanı ile sıcak su kazanlarına otomatik yakıt verildiği hallerde,kazan basıncının 1 kg/cm² (bir atmosferin) üzerine çıkmasını önleyecekve yakıtı kesecek bir tertibat bulunacaktır.

ü  Gaz, kömür tozu ve akaryakıtla otomatik çalışan sıcak su kazanlarında sıcaklığın 120 ⁰C nin üstüne çıkmasını önleyecek bir termostat bulunacaktır.

ü  Basınçlı kaplar üzerinde, emniyet supabı, boşaltma vanası, manometre vetermometre gibi kontrol cihazları bulunacaktır. Paralel çalışan basınçlı, kapların, giriş, çıkış,boşaltma ve blöf vanaları ayrı ayrı işaretlenmiş olacaktır. Emniyet supapları basınçlı kaplarınen çok kullanma basıncına göre ayarlanacak ve bu basıncın onda biri oranında bir basınçartışında açılacak özellikte olacaktır.

ü  Soğutma tanklarının kapasitesi 140 litreyi veboru çapı 15 santimetreyi geçtiği hallerde, soğutma tanklarında en az iki adet basınç ayarvanası bulunacak, bunlardan bir tanesi kırılabilir cinsten olacaktır.

ü  Soğutma tanklarınınkapasitesi 140 litreden az olduğu hallerde, soğutma tanklarında bir basınç ayar vanası veyakırılabilen cinsten güvenlik tertibatı bulunacaktır

ü  Kompresörlerin her kademesinde basınç deneyi, okademede müsaade edilen en yüksek basıncının 1, 5 katı ile yapılacaktır

ü  Kompresörler üzerine aşağıdaki bilgiler yazılı bir plaka, imalatçı firmatarafından konacaktır.

·         İmalatçı firmanın adı,

·         Yapıldığı yıl,

·         En yüksek çalışma basıncı,

·         Kompresörün sıkıştırdığı gazın cinsi ve miktarı,

ü  Sabit kompresörlerin depoları, patlamalara karşı dayanıklı bir bölmedeolacak, seyyar kompresörler, çalışan işçilerden en az 10 metre uzaklıkta veya dayanıklı birbölme içinde bulunacaktır.

ü  Alüminyum gövdeli basit basınçlı kaplarda max. Sıcaklık 100⁰ C

Çelik gövdeli basit basınçlı kaplarda max. Sıcaklık 300⁰ C