TOZ
Toz, çeşitli büyüklükteki katı tanecikler için kullanılan genel bir sözcüktür. Daima hava veya başka bir gaz içinde karışım halinde bulunur.
ü Solunum sistemimiz 4 ana kısımdan oluşmaktadır:
1-Burun ve ağız,
2-Nefes borusu,
3-Bronşlar,
4-Bronşiyol ve alveoller,
ü Solunan tozların tane büyüklüğü genellikle 60 mikronun altındadır. Solunum yoluyla akciğerlerdeki alveollere kadar ulaşan ve orada birikerek pnömokonyoz denilen toz hastalığını yapan tozların tane büyüklükleri 0,5-5 mikron arasındadır. 5 mikron tane büyüklüğünden daha büyük olan tozlar üst solunum yollarında tutulur, alveollere kadar gidemez, çok küçük tozlar ise(0,5 mikrondan küçük) alveollere girse dahi öksürme ve aksırmalarla, akciğerlerin kendini temizleme metotlarıyla dışarı atılırlar.
ü İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ AÇISINDAN TOZLARIN SINIFLANDIRILMASI:
1-Fibrojenik tozlar: Silikoz, aspestoz gibi pnömokonyoza sebep olan tozlardır.
2-Toksik tozlar: Vücuda alındıklarında akut veya kronik zehirlenmeye sebep olan tozlardır. Bunlar kurşun, krom, kadbiyum, mangan, vanadyum gibi ağır metal tozlarıdır.
3-Kanserojen tozlar:Kansere sebep olan tozlardır. Bunlar asbest, arsenik, berilyum, kromatlar, nikel tozları gibi tozlardır.
4-Radyoaktif tozlar:Bunlar çok sayıda olmakla beraber en önemlileri uranyum, seryum, zirkonyum bileşikleri, trityum ve radyum tuzlarıdır.
5-Allerjik tozlar
6-İnert tozlar:Akciğerlerde birikebilen, fakat Herhangi bir hastalık yapmayan tozlardır.
ü Tozların meydana getirdiği mesleki akciğer hastalıklarına geleneksel tabiri ile pnömokonyozlar denilmektedir.
ü MİNERAL VE METALİK TOZLARLA MEYDANA GELEN PNÖMOKONYOZLAR
1.SİLİKOZ(Saf silikoz) : (Si O2 )(Silis) kristallerinin solunması sonucu meydana gelen akciğer hastalığıdır.
2.KARIŞIK SİLİKOZLAR
1)Kömür işçileri pnömokonyozu ;işçilerin ciğerlerinde kömür ile silis tozu birikerek antrako-silikoz adı verilen hastalık meydana gelir.
2)Sidere- silikoz : Akciğerde demir ve silis tozlarının birikmesi ile meydana gelen bir hastalıktır.
3)Kaolenpnömokonyozu: Saf kaolen (Aluminyum silikat)2H2O AL2O2 2SiO2dır. Endüstride kullanılan kaolende büyük oranda silis bulunmaktadır.
3.BASİT SİLİKATOZLAR
ü Silikatların (Kil, feldspat, saf kaolen, bentonitv.b.) uzunca bir süre solunmasından sonra ortaya çıkan bir pnömokonyoz şeklidir.
4.FİBROTİK SİLİKATOZLAR
ü 1-Asbestoz: Asbest (Amyant) tozlarının solunması sonucu meydana gelir. Asbest bileşimi 3Mg.2SiO2.H2O(Magnezyum silikat) olan ve lifler halinde bulunan bir maddedir.
ü 2-Talkoz: Talk tozlarının solunması sonucu meydana gelir.Saf talk, mağnezyumsilikathidratedir.Endüstride kullanılanlarda Ca, Al,Fe ihtiva eder.
ü 3-Silimanite mineralleri pnömokonyozu:Aleminyum silikatların bütün değişik formlarının(AL2. O2. SiO2) solunmasından meydana gelir.
5.ALÜMİNOZ
ü İnce alüminyum tozları ile uğraşanlarla olur.
6.BERİLYOZ
ü Bazı mineral tozlarının meydana getirdiği yığılma(Birikme) pnömokonyozları: Bunlar ağır sonuçları olmayan pnömokonyozlardır.
· Baritoz :Barumsulfat tozlarının yığılması
· Sideroz :Demir oksit tozlarının yığılması
· Stannoz :Kalay tozlarının yığılması
· Antrakoz :Kömür tozlarının yığılması
ORGANİK TOZLARIN MEYDANA GETİRDİĞİ PNÖMOKONYOZLAR
ü BİSSİNOZ(Pamuk pnömokonyozu)
• Bissinoz , pamuk ile çalışan işçilerin %30-40 ında (çok hafif şekilleri de dahil olmak üzere) görülebileceği bildirilmektedir.
• 5-10 yıl içinde görülür. Önceleri Pazartesi günleri hastalığı şeklinde, ikinci aşamada haftanın diğer günlerinde de rahatsızlıklar görülür. Üçüncü aşamada (20-30 yıl içinde)bronşit ve astmatik bir tablo yerleşir.
Yetişkin bir insanın genel olarak saatte 30 metreküp temiz havaya ihtiyacı vardır
0 yorum:
Yorum Gönder