Ders Notları - İş Sağlığı ve Güvenliği Kavram ve Kuralların Gelişimi

ü  İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?

·         Çalışanların sağlıklı ve güvenli çalışmalarını sağlamak üzere alınması gereken tedbirler dizisidir.

·         İşyerlerinde işin yürütümü sırasında, çeşitli sebeplerden kaynaklanan, çalışanların sağlığına ve güvenliğine zarar verebilecek şartlardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır.

ü  ILO ve WHO’ ya göre İş Sağlığı ve Güvenliği

·         Bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal  iyilik hallerinin korunması, geliştirilmesi ve en üst düzeyde  sürdürülmesidir.

·         İşin insana ve işçinin kendi işine uyumunun sağlanmasıdır.

ü  İş Sağlığı ve Güvenliği Politikasının Başarılı Olması için Yapılması Gerekenler

·         Devlet, işçi ve işverenin üçlü katılım sağlanmalı

·         Ulusal kalkınma hedefleri ile uyumlu olmalı,

·         İlgili mevzuat hazırlanmalı,

·         Kurumsal ve mali kaynak olmalı,

·         Taraflar ve toplum bilgilendirilmeli,

·         Gönüllü katılım özendirilmeli ve

·         Sürekli gözden geçirilmelidir

ü  Günümüzde İSG ile ilgili Ulusal Kuruluşlar

·         Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

·         Sağlık Bakanlığı

·         İşçi ve İşveren Sendikaları

·         Meslek Odaları

YASAL DÜZENLEMELER

ü  İngiltere

·         1802 – HealthandMorals of ApprenticesAct -  Çalışma süresi 58 saat/hafta  -  Eğitim

·         1833 – En küçük çalışma yaşı – 10 yaş -Doktor raporu (işe giriş muayenesi)

·         1847 – İşyeri denetimi - İş müfettişliği

ü  Türkiye’de durum

·         I.Tanzimat öncesi 

Ø  Lonca (Orta Sandığı – Teavün Sandığı)

·         II.Tanzimat ve Meşrutiyet dönemi

Ø   1865 Dilaver Paşa Nizamnamesi (Havza-i FahmiyeTeamülnamesi)

Ø   1869 Maadin Nizamnamesi

Ø   1871 Ameleperver Cemiyeti

Ø   1895 Osmanlı Amele Yardımlaşma Cemiyeti

·         III. Cumhuriyet dönemi

Ø  Ereğli Havza-ı Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun

Ø   1926 Borçlar Kanunu

Ø  1930 Umumi Hıfzıssıha Kanunu

ü  International LabourOrganization ILO(Uluslararası Çalışma Örgütü) ILO’nun kuruluşu, 1919

 Herhangi bir ülkenin, emeğin insani koşullarını benimsememesi, kendi ülkelerindeki durumu iyileştirme isteğinde olan diğer ülkeler için bir engel teşkil eder. (ILO Anayasası)

ü  ILO Stratejisi;

·         Çalışma yaşamında standartlar, temel ilke ve haklar geliştirmek ve gerçekleştirmek

·         Kadın ve erkeklerin insana yakışır işlere sahip olabilmeleri, için daha fazla fırsat yaratmak

·         Sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini artırmak

·         Üçlü yapıyı ve sosyal diyalogu güçlendirmek

Ø  Sözleşmeler

Ø  Tavsiye kararları

Ø  Teknik yardım

Ø  Eğitim ve danışmanlık

ü  Filadelfiya Bildirgesi (1944)

·         Emek bir ticari mal değildir.

·         Sürdürülebilir bir gelişme için ifade ve örgütlenme özgürlüğü esastır.

·         Dünyanın herhangi bir yerindeki yoksulluk, dünyanın her yerindeki refahı tehdit etmektedir.

·         Bütün insanlar, ırk, inanç ya da cinsiyet farkı gözetmeksizin özgürlük ve saygınlık, ekonomik güvenlik ve fırsat koşullarında maddi ve manevi gelişimlerini sürdürme hakkına sahiptirler.

ü  Çalışma Yaşamında Temel İlke ve Haklar Bildirgesi (1988)

·         İşçi ve işverenlerin örgütlenme özgürlüğü ve etkin toplu pazarlık haklarına “iyi niyet çerçevesinde riayet etme, geliştirme ve gerçekleştirme” taahhüdü

·         Zorla ve zorunlu çalıştırılmanın ortadan kaldırılması

·         Çocuk emeğinin yasaklanması

·         Ayrımcılığın yok edilmesi